İsmet İnönü’nün Hayatı ve Siyasi Kariyeri
Çocukluk ve Eğitim Hayatı
- 24 Eylül 1884’te İzmir’de doğdu.
- Babası Hacı Reşid Bey, annesi Cevriye Hanım’dır.
- Sivas’ta ilköğrenimine başladı, ardından Askerî Rüşdiye ve Harbiye eğitimini tamamladı.
- 1906’da Erkân-ı Harbiye’den mezun oldu.
Askeri Kariyeri ve I. Dünya Savaşı
- 1907’de İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne katıldı.
- Yemen, Balkan ve I. Dünya Savaşı’nda görev aldı.
- 1915’te Çanakkale’de İkinci Ordu kurmay başkanlığı yaptı.
- 1917’de Filistin cephesinde 20. Kolordu Komutanı oldu.
- 1918’de Harbiye Nezâreti müsteşarlığına getirildi.
Millî Mücadele Dönemi
- 1920’de Ankara’ya geçerek Millî Mücadele’ye katıldı.
- 1921’de I. ve II. İnönü Savaşlarında Yunan ordusunu durdurdu.
- 1922’de Mudanya Mütarekesi müzakerelerine liderlik etti.
Lozan ve Cumhuriyet’in Kuruluşu
- Lozan Barış Konferansı’nda Türkiye’yi temsil etti.
- 30 Ekim 1923’te ilk Cumhuriyet hükümetini kurdu.
- Halifeliğin kaldırılmasını destekledi.
Başbakanlık Dönemi (1923-1937)
- Ekonomik ve toplumsal reformlar gerçekleştirdi.
- 1929 Dünya Ekonomik Krizi Türkiye’yi etkiledi.
- 1930’da Serbest Cumhuriyet Fırkası kuruldu ancak kapatıldı.
- 1934’te “İnönü” soyadını aldı.
Cumhurbaşkanlığı Dönemi (1938-1950) ve Millî Şef Dönemi
- 11 Kasım 1938’de Cumhurbaşkanı seçildi.
- II. Dünya Savaşı’na girmemek için diplomatik çabalar gösterdi.
- 1946’da çok partili sisteme geçildi.
- 1950 seçimlerinde Demokrat Parti’ye yenildi.
Muhalefet ve Yeniden Başbakanlık (1961-1965)
- 1950-1960 yıllarında muhalefette yer aldı.
- 1961 seçimlerinden sonra koalisyon hükümetlerini yönetti.
- 1965’te CHP “ortanın solu” politikasını benimsedi.
Siyasi Hayatının Son Yılları ve Vefatı
- 1972’de CHP Genel Başkanlığı’ndan istifa etti.
- 25 Aralık 1973’te Ankara’da vefat etti, Anıtkabir’e defnedildi.
İsmet İnönü, Türkiye’nin siyasal ve ekonomik dönüşümünde önemli roller üstlenmiş, özellikle II. Dünya Savaşı’na Türkiye’yi sokmama başarısıyla tanınmıştır.
İsmet İnönü Künyesi
Tam Adı: Mustafa İsmet İnönü
Doğum Tarihi: 24 Eylül 1884
Doğum Yeri: İzmir, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm Tarihi: 25 Aralık 1973 (89 yaşında)
Ölüm Yeri: Ankara, Türkiye
Defin Yeri: Anıtkabir, Ankara
Baba Adı: Hacı Reşid Bey
Anne Adı: Cevriye Hanım
Eşi: Mevhibe İnönü
Çocukları: Ömer İnönü, Erdal İnönü, Engin İnönü
Eğitim: Mühendishane İdadisi, Mekteb-i Harbiye, Erkân-ı Harbiye
Mesleği: Asker, Siyasetçi
Rütbesi: Org. (Orgeneral)
Siyasi Partisi: Cumhuriyet Halk Partisi (CHP)
Görevleri:
- Türkiye Cumhurbaşkanı (1938-1950)
- Türkiye Başbakanı (1923-1924, 1925-1937, 1961-1965)
- Genelkurmay Başkanı (1920-1921)
- CHP Genel Başkanı (1938-1972)
- Lozan Konferansı Baş Müzakerecisi (1922-1923)
- Millî Mücadele Kahramanı
İsmet İnönü, hem askerî hem siyasi kariyeri boyunca Türkiye’nin modernleşme sürecinde önemli roller üstlenmiştir.