Cevdet Sunay’ın Hayatı ve Kariyeri
Cevdet Sunay, 1899 yılında Trabzon’da doğdu. İlk ve orta öğrenimini Erzurum, Kerkük ve Edirne’de tamamladıktan sonra Kuleli Askerî Lisesi’ne girdi.
I. Dünya Savaşı’nda topçu zabiti adayı olarak göreve başladı. 1917’de Filistin cephesinde İngilizler’e esir düştü ve bir yıl boyunca Mısır’da esir kampında kaldı. Türkiye’ye döndükten sonra Millî Mücadele’ye katıldı. 1921 yılında Maraş ve Antep’te Fransızlar’a karşı savaştı. Eskişehir ve Sakarya savaşlarına katıldı ve Büyük Taarruz’da görev alarak İzmir’in kurtuluşuna katkı sağladı.
Askerî kariyerine devam eden Sunay, 1926’da Harp Okulu’nu, 1927’de Topçu Atış Okulu’nu, 1930’da Harp Akademisi’ni tamamladı. 1949’da tuğgeneral rütbesine yükseldi ve 1950’de Genelkurmay Harekât Daire Başkanlığı’na atandı. 1952’de tümgeneral, 1955’te korgeneral, 1958’de ise orgeneral oldu. Aynı yıl Genelkurmay İkinci Başkanı olarak görevlendirildi.
27 Mayıs 1960 askerî darbesinden sonra önce Kara Kuvvetleri Komutanlığı’na, ardından Genelkurmay Başkanlığı’na getirildi. 1965 yılında görev süresi uzatıldı. Süleyman Demirel’in Adalet Partisi Genel Başkanı olmasında dolaylı etkisi olduğu söylenmektedir. “Sunay Mektubu” olarak bilinen yazısıyla ordu ile Adalet Partisi arasındaki ilişkileri düzenledi.
14 Mart 1966’da Cumhuriyet Senatosu’na kontenjan senatörü olarak seçildi ve o dönemde cumhurbaşkanlığı için tek aday olarak görülüyordu. 28 Mart 1966’da yapılan seçimde kullanılan 532 oyun 461’ini alarak Türkiye’nin beşinci cumhurbaşkanı seçildi. Cumhurbaşkanlığı döneminde birçok ülkeyi ziyaret etti.
12 Mart 1971’de Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından verilen muhtıra sonrasında başbakan olarak Nihat Erim’i görevlendirdi. 1972 yılında siyasî gerginliği azaltmak için parti liderlerine çeşitli çözüm önerileri sundu. 28 Mart 1973’te görev süresi doldu ancak yeni cumhurbaşkanı seçilemediği için yerine vekâleten Cumhuriyet Senatosu Başkanı Tekin Arıburun geçti.
Cumhurbaşkanlığı görevi sona erdikten sonra Cumhuriyet Senatosu’nun tabii üyesi oldu ve 12 Eylül 1980 darbesine kadar bu görevini sürdürdü. 22 Mayıs 1982’de İstanbul’da vefat etti. Cenazesi Ankara’ya getirilerek Devlet Mezarlığı’na defnedildi.
Cevdet Sunay Künyesi
- Doğum: 10 Şubat 1899, Trabzon
- Eğitimi: Kuleli Askerî Lisesi, Harp Okulu, Harp Akademisi
- Askerî Kariyeri:
- I. Dünya Savaşı’nda Filistin cephesinde görev yaptı, İngilizler’e esir düştü (1917-1918).
- Millî Mücadele’de Maraş, Antep, Eskişehir, Sakarya savaşları ve Büyük Taarruz’da yer aldı.
- 1949’da tuğgeneral, 1952’de tümgeneral, 1955’te korgeneral, 1958’de orgeneral oldu.
- 27 Mayıs 1960 darbesi sonrası Kara Kuvvetleri Komutanı ve Genelkurmay Başkanı oldu.
- Cumhurbaşkanlığı:
- 28 Mart 1966’da Türkiye’nin 5. Cumhurbaşkanı seçildi.
- 12 Mart 1971 Muhtırası döneminde görevdeydi.
- 28 Mart 1973’te görev süresi sona erdi.
- Sonraki Dönem ve Ölümü:
- Cumhuriyet Senatosu’nun tabii üyesi olarak görev yaptı (1973-1980).
- 22 Mayıs 1982’de İstanbul’da vefat etti.
- Ankara Devlet Mezarlığı’na defnedildi.